مطالعه و بررسی نقوش فرش طالقان

چکیده فرش در فرهنگ و زندگی ایرانیان جایگاهی ویژه و غیر قابل انکار دارد. فرش بافی هنری است که طیف وسیعی از هنرمندان را دربرمی گیرد. از کودک تا سالمند، از شهری تا روستایی، با نقشه یا بدون آن خامه ها را بر تار و پود زمان گره می زنند و نقوش را آن چنان جان می بخشند که فرش ایران را شهرتی جهانی بخشیده است. فرش طالقان در گستره فرش های ذهنی باف روستایی قرار می گیرد و سرشار است از طرح ها و نقش مایه های ناب و اصیل. این هنر حدود یک قرن در طالقان رواج داشته و اینک بیش از دو دهه است که روی به زوال دارد. به همین دلیل پژوهشی در این زمینه و ثبت و احیای این طرح ها و نقش مایه ها، امری ضروری است. با انجام مطالعات کتابخانه ای، تنها یک پژوهش در این زمینه یافت شد که از جامعیت لازم برخوردار نبود. تحقیقات میدانی آغاز شد و با بررسی حدود 200 تخته فرش ادامه یافت. فرش طالقان ذهنی بافت بوده و در نتیجه هر فرش طرح مختص به خود را دارد. در این پژوهش چند طرح را که بیشترین تکرار را داشته اند، معرفی شده و نقش مایه ها نیز به دو گروه ابتکاری و اقتباسی که خود شامل: نقش مایه های برگرفته از طبیعت، حیوانات، گیاهان، اشیاء و انسان می شود، تقسیم بندی شده است. بدیهی است که این پژوهش در حد توان محقق بوده و تنها گوشه ای از طرح های بیشمار فرش طالقان را دربرمی گیرد. کلمات کلیدی: فرش طالقان- ذهنی باف- نقوش